3 Ocak 2022 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından “İhracat Genelgesinin Ek 1 İnci Maddesi Kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına Yapılacak Döviz Satışına İlişkin Uygulama Talimatı” yayımlamıştır. Genelgeye eklenen madde aşağıdaki gibidir:
“EK MADDE 1-Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin %25'i İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.” Buna göre;
i. 03.01.2022 tarihinden itibaren, İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB)’ye veya Döviz Alım Belgesi (DAB)’a bağlanan ihracat bedellerinin %25'i İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılacaktır. Bu bedeller banka tarafından Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılacak ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılacaktır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenecektir.
ii. Banka nezdinde Merkez Bankası adına ABD Doları, Euro ve İngiliz Sterlini hesapları açılacak ve bankanın bu Uygulama Talimatı kapsamında satın aldığı dövizler saat 17:00’ye kadar Merkez Bankasına bildirilerek toplu bir şekilde söz konusu hesaplara aktarılacaktır.
iii. Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizlere ilişkin dekont, ekstre ve benzeri belgeler ile bilgiler ve döviz alışı yapılan tutarlara ait bilgiler bankalarca Uygulama Talimatı’nın 1 no.lu ekinde yer alan 2 bildirim formuna uygun olarak Merkez Bankasına aynı gün elektronik ortamda bildirilecektir.
iv. Banka tarafından Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizler, Merkez Bankasınca işlem kuru üzerinden satın alınacaktır.
v. Döviz alış işlemleri karşılığı Türk lirası tutarları Merkez Bankasınca bankanın EFT merkezine masrafsız olarak gönderilecektir. Saat 17:30’a kadar sonuçlandırılamayan işlemler için ise Türk lirası tutarlar bankanın Merkez Bankası nezdindeki zorunlu karşılık hesabına aktarılacaktır.
vi. Bir gün valörlü olarak transfer edilecek döviz tutarlarına ilişkin bankanın kendi muhabirine göndereceği döviz transferlerinde; MT202’nin 21. Alanına “CIRCULAR”, 72. alanına “/BNF/…. (Firma Unvanı) EXPORT CIRCULAR ADD.ART.1 REF:……… IBAN:............... (söz konusu işlemler için Merkez Bankası nezdinde açılacak hesaba ilişkin IBAN bilgisi)” ve MT202’nin 58. alanına “TCMBTR2A” açıklamaları yazılacaktır.
vii. Banka tarafından yapılan döviz transferlerine ilişkin tüm masraflar, aylık olarak toplu bir şekilde banka tarafından gönderilen MT291 mesajına istinaden ödeme gününde saat 11:00’de Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kuru üzerinden, takip eden ayın son iş gününe kadar Merkez Bankasınca Türk lirası olarak ödenecektir. Bankaya satılan dövizin ihtiyaç duyulması halinde tekrar alınmasında ve ticari ödemelerde kullanılmasında bir engel bulunmamaktadır ki, ihracat için ithalat yapan şirketlerin kar marjının %25’ten fazla olmaması halinde başka bir seçeneği bulunmadığı tahmin edilebilir. Bilindiği üzere, ihracatın fiilen yapıldığı tarihten itibaren 180 gün içinde en az %80 inin ülkeye getirilmesi zorunludur. İhracatın 3 Ocak tarihinden önce gerçekleştiği ancak, 3 Ocak tarihi itibariyle dövizin Türkiye’ye getirilmediği, Türkiye’ye getirildiği halde DAB ya da İBKB’ye bağlanmadığı durumlarda da 3 Ocak tarihinden sonra bankaya yapılacak DAB veya İBKB düzenleme taleplerinde de %25 inin bankaya satımının zorunlu olduğu ve uygulamanın bu doğrultuda yönlendirildiği anlaşılmaktadır.